Ook zorg loopt door van PO naar VO
Soepele overgang van PO naar VO met de Herfstsignalering
Je zit acht jaar op een kleine basisschool en hebt extra persoonlijke begeleiding nodig. Die krijg je, natuurlijk. Hoe gaat het dan in het voortgezet onderwijs (VO), in een groot gebouw met een groot aantal leerlingen? Bij 10-14-onderwijs regio Echt pakken we dat als partners zorgvuldig en gezamenlijk op tijdens de Herfstsignalering.
“De meeste basisschoolleerlingen verheugen zich op de nieuwe stap, maar het is niet voor iedereen even gemakkelijk. Ondanks dat we documenten als toetsuitslagen en rapporten digitaal uitwisselen en een warme, persoonlijke overdracht doen, hadden we toch het gevoel dat we tekortschoten voor sommige leerlingen”, zegt Paul Veelen, programmaleider 10-14-onderwijs regio Echt over de aanleiding de warme overdracht vier jaar lang te garanderen.
“Op papier was het op orde, maar in de praktijk waren er leerlingen die de overstap niet konden bijbenen. Denk aan leerlingen met gedrags- of leerproblemen, een moeilijke thuissituatie of die achterlopen in sociaal-emotionele ontwikkeling.” Daarnaast is Paul leraar Nederlands op het Connect College en voormalig leraar primair onderwijs (PO). “Wij willen bereiken dat PO en VO niet meer denken in ‘wij en zij’, maar in de ‘o’ van ons en onderwijs.”
Doorlopende lijnen
“Veel basisscholen in de regio zijn klein”, weet Paul. “Hoe kunnen wij alle leerlingen goede kansen bieden vanaf de brugklas? Het antwoord zit in de samenwerking met alle basisscholen in de regio binnen het programma 10-14-onderwijs regio Echt.”
Onderdeel hiervan is de Herfstsignalering, waarbij leerlingen die dat nodig hebben extra begeleiding krijgen bij de overstap naar het voortgezet onderwijs. “Met de Herfstsignalering willen we kansen bevorderen.”
Eerder in beeld
In 2018-2019 zijn het Connect College en zes basisscholen gestart met de pilot Herfstsignalering, kort na de herfstvakantie. “Dat moment is gekozen omdat de reguliere overdracht in maart te laat komt om nog acties uit te zetten. Tegelijkertijd krijgen leraren wel de gelegenheid om hun leerlingen eerst te leren kennen. Inmiddels doen achttien basisscholen uit de regio mee.”
In clusters bespreken de intern begeleiders van de basisscholen met de leerlingcoördinatoren en de orthopedagoog van het Connect College leerlingen uit groep 7, 8 en klas 1 en 2. Ze stellen casussen voor aan de hand van een format. “Die delen we met betrokken partijen in een beveiligde omgeving. Ouders geven toestemming voor het verstrekken van informatie vanuit het primair naar het voortgezet onderwijs wanneer zij hun kind inschrijven.”
Samenwerken voor het kind
Tijdens het overleg wordt iedere casus besproken en een plan op maat gemaakt. “Na de Herfstsignalering hebben we een waslijst met acties om kinderen te begeleiden in de overstap”, vertelt Paul. Een basisschool kan bijvoorbeeld extra begeleiding in zelfstandig werken aan een leerling bieden. “Voor ons is het fijn dat we leerlingen beter kunnen voorbereiden op de overstap”, zegt intern begeleider Anneke Lechner van basisschool de Maasparel in Stevensweert.
“Op de basisschool vinden we het normaal een kind te ondersteunen bij de start van een opdracht, maar in het voortgezet onderwijs is dat niet gebruikelijk. Nu kunnen we de kinderen tijdig helpen om zelfstandiger te werken.”
Ook het Connect College heeft zaken aangepast. Paul: “We hebben bijvoorbeeld een time out-ruimte gecreëerd waar leerlingen rustig kunnen praten met iemand van het zorgteam als het ze even te veel wordt.”
Passend onderwijs
De onafhankelijk adviseur Passend Onderwijs van de samenwerkingsverbanden PO en VO bewaakt het overzicht: het inplannen van gesprekken met leerlingen, het regelen van faciliteiten of het starten met de begeleiding van een leerling om zelfstandiger te werken. Leraren, coaches, intern begeleiders en pedagogen zijn betrokken waar nodig.
“Vanuit het programma stelt iedereen zich dienstbaar op”, ziet de programmaleider. “Wat is er nodig voor dit kind? Welke hulp kunnen we bieden aan deze leerling?”
Ouders adviseren
Ook vragen van ouders bereiken de Herfstsignalering. “Bijvoorbeeld welke middelbare school het beste bij hun kind past”, zegt Anneke. Valt de keuze op het Connect College, dan gebeurt dit in nauw overleg. Paul: “Een leerling had op veel verschillende basisscholen gezeten. Daardoor was zijn zelfvertrouwen en het vertrouwen van zijn ouders in school laag. De overstap naar het voortgezet onderwijs betekende voor hem wéér een andere school. De basisschool en het Connect College hebben hem geholpen door in groep 7 en 8 en na de overstap in gesprek te blijven met elkaar en hem in de brugklas aan de juiste coach te koppelen. In de eerste schoolweek vertoonde hij lastig gedrag, maar het escaleerde niet. Nu zit hij op zijn plek en is het vertrouwen van de ouders gegroeid.”
Blijven ontwikkelen
Jaarlijks evalueren de betrokkenen de Herfstsignalering. Alle deelnemende scholen krijgen een vragenlijst. “Aan de hand daarvan stemmen we af, scherpen plannen aan, maken nieuwe afspraken en plannen data voor komend jaar”, zegt Paul. “Vorig jaar concludeerden we bijvoorbeeld dat we prioritering moeten aanbrengen op onze actielijst.” “We blijven ontwikkelen en de samenwerking is prettig”, vindt Anneke. “Gelukkig geven ouders aan dat ze het verschil merken. Dat is mooi. Bij een soepele overgang werken leerlingen op hun eigen niveau, desnoods met wat kleine aanpassingen en extra ondersteuning. Als basisschool zien wij wat erin zit, het is geweldig wanneer dat talent eruit komt.”
Dit artikel is eerder in aangepaste vorm gepubliceerd op de website www.voortgezetleren.nl